Ogłoszenia turystyczne z całej Polski

Od prehistorii po carving

Narciarstwo to aktywność o jednym z najstarszych rodowodów pośród dyscyplin wymagających użycia sprzętu. Jego początki sięgają epoki kamiennej. Wiek narciarstwa datuje się na 9000 lat. Najstarsze narty pochodziły sprzed 3500 lat.

Prehistoria

Znalezione zostały w Szwedzkiej prowincji Angermanland. Miały 111 cm długości, 9,5 do 10,4 cm szerokości. W okolicach końców ich grubość wynosiła około 1cm a na końcach, pod stopą około 2cm. W środkowej części znajdowało się wyżłobienie zabezpieczające stopę przed wysuwaniem się na boki. Nie były to narty służące do zjazdów a raczej rodzaj powiększenia podeszwy, zabezpieczający przed zapadaniem się w śniegu. Pierwsza pisemna wzmianka o nartach datowana jest na 400 rok p.n.e. Jej autorem jest grecki historyk, eseista i dowódca wojskowy Xenophon. Powstała ona po powrocie z wyprawy do Skandynawii. Starożytne "pranarty" używane były do ułatwienia poruszania się w zaśnieżonym terenie. Służyły wyłącznie przetrwaniu. Pierwszy znany przypadek stosowania nart w innych celach miał miejsce około tysiąca lat temu za sprawą króla Vikingów, Haralda (1046-1066). Władca ten uważał narty nie tylko jako narzędzie do polowania czy przemieszczania się, ale także jako rozrywkę dla arystokracji. Organizował wszelkiego typu wyścigi i zakłady. 800 lat później duński podróżnik Father Knut Laem opisywał norweskie dzieci jeżdżące na nartach dla zabawy, osiągające spore prędkości. Prawdopodobnie równolegle z narciarstwem w Skandynawii rozwijało się również narciarstwo w odizolowanej od świata dzisiejszej Słowenii. Niemniej brak jest znanych faktów dokumentujących te wydarzenia. Pierwsza publikacja dotycząca narciarstwa powstała w 1733 roku. Jej autorem był norweski wojskowy Jen Henrik Emahusen. Książka napisana była w języku niemieckim i zawierała szereg informacji na temat budowy nart i techniki narciarskiej. Z ciekawostek można przytoczyć rekomendowaną przez autora długość nart wynoszącą odpowiednio 270cm dla lewej nogi oraz 210cm dla prawej. Większość nart z okresu prehistorii narciarstwa to ogromne, ciężkie i szerokie deski służące do pieszych podróży, przymocowane do stop za pomocą jednego pasa przechodzącego przez podbicie stopy. Sterowanie i hamowanie realizowało się za pomocą jednego kija wbijanego w śnieg.

Przełom

Pierwsza wielka ewolucja sprzętu narciarskiego miała miejsce w połowie XIX wieku. Innowacja została wprowadzona przez drwali z położonej 50km na północny zachód od Oslo, norweskiej prowincji Telemark. Polegała ona na wprowadzeniu wygięcia w górę środkowej części narty. Jaki były z tego korzyści? Otóż narty "starego typu", całkowicie proste miały tendencję do wyginania się w głębokim śniegu, środkiem w dół pod wpływem ciężaru narciarza.

Powodowało to znaczne opory podczas ruchu posuwistego. Aby zniwelować ten problem narty musiały być bardzo sztywne, co można było osiągnąć poprzez zwiększenie ich grubości. Prowadziło to do znacznego przyrostu masy. Wprowadzenie nart wygiętych w łuk w górę poprawiło rozkład obciążenia wzdłuż narty i pozwoliło na stosowanie nart znacznie cieńszych zwłaszcza na końcach. Prawdziwą rewolucję wprowadził jednak kolejny z mieszkańców prowincji Telemark, rolnik Sondre Norheim. Zajmował się on uprawą ziemniaków na stromych zboczach pobliskich gór. Drugim jego zawodem była produkcja mebli, które jak powszechnie wiadomo budowane są z drewna, tak więc dzielił go tylko krok od rozpoczęcia prac z drewnianymi nartami. Krok ten uczynił i w 1868 roku, kiedy opracował nową, ponadczasową koncepcję nart. Narty skonstruowane przez Sondre Norheima miały od 2 do 2,5 metra długości i posiadały zmienną szerokość. W okolicy czuba wynosiła ona 89mm, w talii 70mm i przy piętce 76mm. Ten model geometrii nart królował w projektowaniu sprzętu przez następne 120 lat. Norheim opracował również nowatorski sposób mocowania nart. Do znanych już pasków mocujących stopę w okolicach palców doczepił cięgno wykonane z poskręcanych korzeni brzozowych, obejmujące okolice pięty. W ten sposób powstał pierwowzór wiązań telemarkowych, zapewniających swobodną możliwość przemieszczania się pięty w płaszczyźnie góra - dół a jednocześnie zabezpieczający przed przypadkowym zgubieniem narty podczas zmian kierunku lub skoków, które były ulubioną dyscypliną Sondre. Tak przedstawiają go różne źródła. Sondre Norheim - norweski skoczek narciarski, twórca nordyckiego stylu jazdy. Właśnie. Norheim pracował nie tylko nad sprzętem. Z racji tego, że był świetnym narciarzem doskonalił również technikę jazdy. Rozpropagował on dwa rodzaje skrętów, pierwszy, do znacznie większych prędkości, możliwy do wykonania dzięki lekkiemu taliowaniu nart, nazwany później Telemarkiem i drugi, oporowy, nazwany Christiania. Ten drugi rodzaj skrętu położył podwaliny pod zjazdowy styl alpejski ewoluujący w czasie i wyparty dopiero przez carving.

Prawdziwym ojcem narciarstwa alpejskiego był jednak nie Norweg, ale mieszkaniec Austrii. Człowiek wielu talentów i wielkiej wiedzy, Mathias Zdrasky. Ten, mieszkający w miejscowości Lilenfeld w pobliżu miasta St Polten, Czech, zainteresował się narciarstwem pod wpływem lektury książki autorstwa norweskiego podróżnika o nazwisku Fridtjof Njansen. Opisywał on w niej swoją podróż na nartach przez Grenlandię. Zdrasky postanowił spróbować narciarstwa. Widział w nim możliwości rozwoju dla alpejskich kurortów, w większości świecących pustkami w zimie.

Zamówił parę nart i postanowił je wypróbować już w drodze z poczty. Spotkało go jednak srogie rozczarowanie. Za długie narty zupełnie nie sprawdzały się w warunkach alpejskich stoków. Problem wynikał z niewiedzy i kompletnej nieznajomości techniki jazdy. Narty znakomicie spisujące się jako skitourowe na płaskowyżach i niewielkich stokach prowincji Telemark wymagały ogromnych umiejętności na stromych zboczach Alp. Zdrasky nie mając kompletnie żadnych podstaw eksperymentował z długością oraz z opracowywaną przez siebie techniką jazdy. I tak, stwierdził, że optymalną długością jest 190cm. Opracował także i opanował jazdę pługiem i boczny ślizg hamujący. Obie techniki były konieczne do opanowania prędkości podczas jazdy po stromym zboczu. W późniejszym okresie wprowadził także stosowanie dwóch kijów zamiast jednego, długiego. Dzięki opanowaniu prędkości technikami Zdraskiego, poszerzyła się znacznie grupa ludzi uprawiających narciarstwo, które stało się bardziej dostępne dla mniej odważnych i mniej wysportowanych ludzi. Narodziło się narciarstwo masowe niosące za sobą konieczność wyprodukowania większej ilości nart oraz postępu technologicznego w zakresie ich budowania.